علائم کودکان مبتلا به اوتیسم

اوتیسم که به اختلال طیف اوتیسم (ASD) نیز معروف است، یک اختلال عصبی-تکاملی پیچیده است که بر نحوه تعامل اجتماعی، ارتباطات، و رفتار افراد تأثیر می‌گذارد. علائم اوتیسم می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و معمولاً در سه حوزه اصلی نمایان می‌شوند: تعامل اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای تکراری. در ادامه با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی آریان همراه باشید تا به بررسی علائم کودکان مبتلا به اوتیسم بپردازیم.

 

 

 

۱. علائم مرتبط با تعامل اجتماعی

کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران چالش‌هایی را تجربه می‌کنند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

 

الف) مشکل در ایجاد تماس چشمی

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است تماس چشمی محدودی داشته باشند یا به طور کامل از آن اجتناب کنند. این امر می‌تواند به‌دلیل حساسیّت بیش از حد به تحریکات بصری باشد.

 

ب) عدم درک احساسات دیگران

این کودکان اغلب در شناسایی و پاسخ به احساسات دیگران دچار مشکل هستند. برای مثال، ممکن است لبخند دیگران را متوجه نشوند یا درک نکنند که یک فرد ناراحت است.

 

ج) ترجیح به بازی انفرادی

کودکان اوتیسم معمولاً بازی‌های انفرادی را به بازی‌های گروهی ترجیح می‌دهند و ممکن است علاقه‌ای به دوستی و تعامل با همسالان نداشته باشند.

 

د) مشکل در برقراری روابط اجتماعی پایدار

آن‌ها ممکن است در درک اصول اولیه دوستی، مانند اشتراک‌گذاری یا نوبت‌گیری، دچار مشکل شوند.

 

هـ) عدم پاسخ به نام خود

بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم به نام خود واکنش نشان نمی‌دهند، حتی زمانی که شنیدن آن برایشان کاملاً امکان‌پذیر است.

۲. علائم مرتبط با ارتباطات

ارتباطات یکی از جنبه‌هایی است که در کودکان مبتلا به اوتیسم به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این علائم می‌توانند در گفتاری یا غیرگفتاری بودن کودک متفاوت باشند:

 

الف) تأخیر در شروع صحبت کردن

برخی کودکان مبتلا به اوتیسم تا سن ۲ یا ۳ سالگی صحبت نمی‌کنند و حتی ممکن است گفتار آن‌ها به طور کامل توسعه نیابد.

 

ب) مشکل در استفاده از زبان برای ارتباطات

اگرچه برخی از کودکان اوتیسم قادر به صحبت کردن هستند، اما ممکن است از زبان به شکلی غیرمعمول استفاده کنند. مثلاً:

 

تکرار کلمات یا عبارات (اکولالیا).

 

صحبت با لحنی غیرطبیعی یا شبیه ربات.

 

ج) عدم استفاده از حرکات غیرکلامی

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در استفاده از حرکاتی مثل اشاره کردن، تکان دادن دست یا استفاده از زبان بدن دچار مشکل باشند.

 

د) مشکل در مکالمه متقابل

آن‌ها ممکن است نتوانند در یک گفت‌وگوی متقابل شرکت کنند و تمایل داشته باشند که فقط در مورد موضوعات مورد علاقه خود صحبت کنند.

 

هـ) درک محدود از معانی ضمنی زبان

بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم نمی‌توانند کنایه، طنز یا استعاره را درک کنند و تمایل دارند همه چیز را به صورت تحت‌اللفظی در نظر بگیرند.

 

 

 

۳. علائم مرتبط با رفتارهای تکراری و محدودیت‌های علاقه

رفتارهای تکراری و علایق محدود یکی از مشخصه‌های اصلی اوتیسم هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:

 

الف) رفتارهای تکراری

این رفتارها ممکن است شامل تکان دادن دست‌ها، چرخاندن اشیاء، یا قدم زدن در یک مسیر مشخص باشند.

 

ب) علایق محدود و متمرکز

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به شدت به موضوعات خاصی علاقه‌مند شوند، مثلاً قطارها، حیوانات خاص یا اشیاء با الگوهای تکراری.

 

ج) پافشاری بر یکنواختی و مقاومت در برابر تغییرات

این کودکان معمولاً علاقه شدیدی به روتین دارند و ممکن است حتی با کوچک‌ترین تغییر در برنامه روزانه ناراحت شوند.

 

د) حساسیت بیش از حد یا کمتر از حد به محرک‌ها

برخی از کودکان اوتیسم به صدا، نور، بو یا لمس بیش از حد حساس هستند، در حالی که برخی دیگر ممکن است نسبت به این موارد واکنشی نشان ندهند.

 

هـ) رفتارهای خودتحریکی

این رفتارها شامل تکان دادن بدن، دست زدن به صورت یا کوبیدن سر می‌شود و معمولاً برای تسکین احساسات یا تحریک سیستم عصبی انجام می‌شوند.

 

 

 

۴. نشانه‌های شناختی و یادگیری

اگرچه بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم دارای توانایی‌های شناختی معمول یا بالاتر از حد متوسط هستند، برخی نیز ممکن است با چالش‌های یادگیری مواجه شوند. این علائم شامل:

 

الف) مهارت‌های نامتوازن

برخی کودکان در یک حوزه خاص، مانند ریاضیات یا موسیقی، توانایی بالایی دارند اما در سایر حوزه‌ها دچار ضعف هستند.

 

ب) مشکل در درک مفاهیم انتزاعی

کودکان اوتیسم ممکن است در درک مفاهیمی که نیاز به تجزیه و تحلیل ذهنی دارند، دچار مشکل شوند.

 

ج) تمرکز بیش از حد بر جزئیات

آن‌ها ممکن است به جای دیدن تصویر کلی، بر جزئیات کوچک تمرکز کنند.

 

جهت کسب اطلاعات بیشتر روی طول درمان بیماری اوتیسم کلیک کنید.

۵. نشانه‌های جسمی و حسی

علائم جسمی و حسی نیز می‌توانند بخشی از اختلال طیف اوتیسم باشند:

 

الف) مشکلات حرکتی

برخی کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در هماهنگی حرکات خود دچار مشکل باشند، مثلاً در دویدن یا گرفتن توپ.

 

ب) واکنش‌های غیرمعمول به محرک‌های حسی

حساسیت به نورهای درخشان، صداهای بلند، یا بافت‌های خاص می‌تواند بخشی از این علائم باشد.

 

ج) الگوهای خواب غیرعادی

برخی کودکان اوتیسم ممکن است با مشکلات خواب مانند بیدار شدن‌های مکرر در طول شب مواجه باشند.

 

 

 

۶. علائم هیجانی و رفتاری

کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب در مدیریت هیجانات خود با چالش مواجه می‌شوند. این موارد شامل:

 

الف) مشکل در بیان هیجانات

ممکن است نتوانند احساسات خود را به درستی بیان کنند یا هیجانات دیگران را درک نمایند.

 

ب) واکنش‌های شدید به استرس

تغییرات محیطی یا تحریکات حسی ممکن است موجب واکنش‌های شدید مانند حمله‌های عصبی یا گریه شوند.

 

ج) رفتارهای چالش‌برانگیز

این رفتارها شامل خودآزاری، پرخاشگری یا بی‌قراری است که معمولاً به دلیل ناتوانی در بیان نیازها رخ می‌دهد.

 

 

 

۷. تفاوت‌های فردی در بروز علائم

یکی از ویژگی‌های اوتیسم تنوع علائم و شدت آن‌ها در بین افراد است. برخی کودکان ممکن است علائم خفیفی داشته باشند و نیاز به حمایت کمی داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به حمایت‌های گسترده نیازمند باشند.

 

 

 

کاردرمانی برای مدیریت علائم کودکان مبتلا به اوتیسم

علائم کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً شامل مشکلات در ارتباطات اجتماعی، رفتارهای تکراری و علایق محدود است. کاردرمانی می‌تواند به بهبود این علائم کمک کند. با استفاده از برنامه‌های هدفمند، کودکان یاد می‌گیرند مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنند، رفتارهای چالش‌برانگیز را کاهش دهند و به تدریج با محیط اطراف خود سازگار شوند. کاردرمانی به ویژه در تقویت توانایی‌های حسی و حرکتی نیز مؤثر است و به والدین در مدیریت بهتر این علائم کمک می‌کند.

 

 

 

نتیجه‌گیری

اوتیسم یک اختلال پیچیده و متنوع است که می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی کودک تأثیر بگذارد. شناخت علائم این اختلال در سنین پایین می‌تواند به تشخیص زودهنگام و ارائه حمایت‌های مناسب کمک کند. با این حال، هر کودک مبتلا به اوتیسم منحصر به فرد است و شناسایی و پاسخ به نیازهای خاص آن‌ها اهمیت بالایی دارد.