اوتیسم و بیش‌فعالی (ADHD) دو اختلال متفاوت عصبی-رشدی هستند که هر یک ویژگی‌ها، علائم، و تاثیرات خاص خود را دارند. شناخت تفاوت‌های این دو اختلال می‌تواند به تشخیص و مدیریت بهتر آن‌ها کمک کند. در ادامه در این مقاله از کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی آریان، به بررسی جامع و دقیق این دو اختلال و تفاوت‌های کلیدی میان آن‌ها میپردازیم.
تعریف اوتیسم و بیش فعالی
اوتیسم : اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی-رشدی است که بر نحوه تعاملات اجتماعی، برقراری ارتباط، و رفتار تأثیر می‌گذارد. این اختلال معمولاً در اوایل کودکی شناسایی می‌شود و شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
ویژگی‌های اصلی اوتیسم
- مشکلات در تعاملات اجتماعی: افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی دچار مشکل شوند.
- رفتارهای تکراری: مانند حرکات مکرر (دست زدن یا تکان دادن)، علاقه شدید به موضوعات خاص، و مقاومت در برابر تغییر.
- حساسیت‌های حسی: برخی افراد مبتلا به اوتیسم نسبت به صدا، نور، یا لمس حساسیت زیادی دارند.
بیش‌فعالی (ADHD)
اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی است که بر توانایی فرد در تمرکز، کنترل تکانه‌ها، و مدیریت رفتار تأثیر می‌گذارد. ADHD معمولاً در دوران کودکی ظاهر می‌شود، اما می‌تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد.
ویژگی‌های اصلی بیش‌فعالی
- مشکلات توجه: افراد مبتلا به ADHD به سختی می‌توانند بر یک کار تمرکز کنند و اغلب دچار حواس‌پرتی می‌شوند.
- بیش‌فعالی: فعالیت بیش از حد فیزیکی که برای موقعیت‌های خاص نامناسب است.
- کنترل تکانه ضعیف: انجام اعمال بدون فکر کردن به عواقب آن.
تفاوت‌های کلیدی میان اوتیسم و بیش‌فعالی
- علائم اولیه : در اوتیسم، مشکلات اصلی در تعاملات اجتماعی و رفتارهای تکراری مشاهده می‌شود.
در ADHD، مشکلات اصلی به عدم تمرکز، بیش‌فعالی، و رفتارهای تکانشی مربوط است.
- توجه و تمرکز : افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است بر روی موضوعات خاصی تمرکز شدید داشته باشند و حتی به جزئیات کوچک علاقه‌مند باشند.
افراد مبتلا به ADHD معمولاً دچار حواس‌پرتی هستند و نمی‌توانند مدت زیادی بر یک کار تمرکز کنند.
- تعاملات اجتماعی : اوتیسم معمولاً با مشکلات عمیق در برقراری ارتباط و فهم نشانه‌های اجتماعی همراه است.
در ADHD، فرد ممکن است اجتماعی باشد اما به دلیل رفتارهای تکانشی و بی‌توجهی، در حفظ روابط اجتماعی دچار مشکل شود.
- رفتارهای تکراری : رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای (مانند چرخاندن دست یا علاقه به الگوهای خاص) از ویژگی‌های بارز اوتیسم است.
در ADHD، رفتارهای تکراری دیده نمی‌شود، اما فرد ممکن است به دلیل بی‌قراری یا بی‌حوصلگی حرکات زیادی انجام دهد.
- واکنش به تغییرات : افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً در برابر تغییرات مقاومت می‌کنند و به روال‌های ثابت علاقه دارند.
افراد مبتلا به ADHD معمولاً با تغییرات مشکلی ندارند و حتی ممکن است به دنبال تنوع باشند.
- حساسیت حسی: حساسیت بیش از حد یا کمتر از حد به صدا، نور، بو، یا لمس در اوتیسم شایع است.
در ADHD، حساسیت حسی معمولاً وجود ندارد یا بسیار خفیف است.
عوامل مشترک میان اوتیسم و بیش‌فعالی
اگرچه اوتیسم و بیش‌فعالی دو اختلال متفاوت هستند، اما شباهت‌هایی نیز میان آن‌ها وجود دارد:
- تداخل علائم: برخی افراد مبتلا به ADHD ممکن است مشکلات اجتماعی مشابه اوتیسم داشته باشند و برعکس.
- شروع در کودکی: هر دو اختلال معمولاً در دوران کودکی شناسایی می‌شوند.
- عوارض آموزشی: هر دو اختلال می‌توانند بر یادگیری و عملکرد تحصیلی کودک تأثیر منفی بگذارند.
- وجود همزمان: در برخی موارد، یک فرد ممکن است همزمان به اوتیسم و ADHD مبتلا باشد.
تشخیص اوتیسم و بیش‌فعالی
تشخیص اوتیسم : تشخیص اوتیسم معمولاً از طریق مشاهده رفتار کودک، پرسش از والدین، و ارزیابی صورت می‌گیرد. معیارهای اصلی شامل مشکلات اجتماعی، رفتارهای تکراری، و حساسیت‌های حسی است.
تشخیص بیش‌فعالی : تشخیص ADHD بر اساس مشاهده مشکلات توجه، بیش‌فعالی، و رفتارهای تکانشی انجام می‌شود. پزشکان معمولاً از پرسش‌نامه‌ها، مصاحبه با والدین و معلمان، و مشاهده رفتار کودک استفاده می‌کنند.
نقش کاردرمانی در درمان اوتیسم و بیش فعالی
اوتیسم و بیش‌فعالی (ADHD) دو اختلال عصبی متفاوت هستند که ممکن است شباهت‌هایی داشته باشند. اوتیسم اغلب با مشکلات اجتماعی، ارتباطی و رفتارهای تکراری همراه است، در حالی که بیش‌فعالی بیشتر شامل بی‌توجهی، حواس‌پرتی و فعالیت بیش‌ازحد است. کاردرمانی می‌تواند به افراد مبتلا به اوتیسم در تقویت مهارت‌های اجتماعی و حرکتی کمک کند و در کودکان بیش‌فعال، بر بهبود تمرکز و مدیریت انرژی اضافی تمرکز دارد. این روش به شخصی‌سازی برنامه درمانی بر اساس نیازهای هر فرد می‌پردازد.
درمان اوتیسم در کاردرمانی اوتیسم
- آموزش مهارت‌های اجتماعی: برای بهبود تعاملات اجتماعی و ارتباطات.
- کاردرمانی: برای کمک به مشکلات حسی و حرکتی.
- رفتاردرمانی: برای کاهش رفتارهای تکراری و تقویت رفتارهای مثبت.
- استفاده از تکنولوژی: ابزارهایی مانند اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های آموزشی می‌توانند به یادگیری و ارتباط کمک کنند.
درمان بیش‌فعالی :کاردرمانی بیش فعالی
در این قسمت از مقاله به کاردرمانی بیش فعالی میپردازیم:
- داروها: داروهایی مانند ریتالین یا آدرال می‌توانند به بهبود تمرکز و کاهش بیش‌فعالی کمک کنند.
- رفتاردرمانی: برای آموزش مدیریت تکانه‌ها و بهبود مهارت‌های توجه.
- برنامه‌ریزی آموزشی: تنظیم محیط آموزشی برای کاهش عوامل حواس‌پرتی.
تفاوت در رویکردهای درمانی
درمان اوتیسم معمولاً بر بهبود مهارت‌های اجتماعی و کاهش حساسیت‌های حسی متمرکز است.
درمان ADHD بیشتر بر افزایش تمرکز و کاهش بیش‌فعالی تمرکز دارد.
تأثیر اوتیسم بر زندگی روزمره
افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در پیدا کردن شغل، ایجاد روابط دوستانه، یا انجام وظایف روزمره نیاز به حمایت داشته باشند. اما با مداخلات مناسب، بسیاری از افراد می‌توانند به طور مستقل زندگی کنند.
تأثیر بیش‌فعالی بر زندگی روزمره
ADHD می‌تواند بر عملکرد تحصیلی، شغلی، و روابط اجتماعی فرد تأثیر بگذارد. اما با درمان و مدیریت صحیح، افراد مبتلا می‌توانند موفقیت‌های قابل توجهی در زندگی خود کسب کنند.
نتیجه‌گیری
اوتیسم و بیش‌فعالی دو اختلال عصبی-رشدی هستند که اگرچه شباهت‌هایی با هم دارند، اما در علائم، تشخیص، و درمان تفاوت‌های اساسی دارند. شناخت دقیق این تفاوت‌ها می‌تواند به درک بهتر افراد مبتلا، ارائه حمایت‌های لازم، و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک کند.
یکی از مهم ترین فاکتورها در درمان کاردرمانی اوتیسم و بیش فعالی تشخیص اولیه ،مداخلات بهنگام و پیگیری والدین مراجعه کننده میباشد.داشتن تجربه خوب در کاردرمانی خوب بیش فعالی و کاردرمانی خوب اوتیسم،با سال های زیاد و وقت های زیادی که کاردرمانگرهای خوب در تهران و سایر شهرها از بابت در یافت آموزشهای بالینی برای این قضیه گذاشتند بدست می آید.باید اشاره کرد که بهترین کلینیک کاردرمانی اوتیسم ایران ،قطعا کاردرمانی آریان با سرپرستی جناب دکتر نعیمی میباشد که تجربه بیش از 19 سال کاردرمانی اوتیسم و بیش فعالی را در این زمینه داشته اند.پرونده های موفق زیادی هم اکنون در آرشیو کلینیک خوب کاردرمانی آریان موجود است که نشان از درایت کافی و نکته سنجی زیاد این مرکز خوب کاردرمانی کودکان در تهران دارد.
