اختلال طیف اوتیسم (ASD) به‌طور معمول در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود و علائم آن از همان سنین اولیه نمایان می‌شود. اما در برخی از موارد، اختلالات طیف اوتیسم تا دوران بزرگ‌سالی نادیده گرفته می‌شود. بسیاری از بزرگ‌سالان ممکن است بدون آنکه بدانند، از این اختلال رنج ببرند. برخی از آنها به‌ویژه کسانی که علائم خفیف‌تری دارند، ممکن است با مشکلات اجتماعی، شغلی یا حتی روابط شخصی دست و پنجه نرم کنند، بدون آنکه متوجه شوند که علت این مشکلات به اختلال طیف اوتیسم مربوط می‌شود.
اوتیسم در بزرگ‌سالان ممکن است به دلایل مختلفی نادیده گرفته شود یا به اشتباه به اختلالات روانی دیگر نسبت داده شود. به عنوان مثال، بسیاری از بزرگ‌سالان مبتلا به اوتیسم ممکن است تلاش کنند تا علائم خود را پنهان کنند و به‌طور ناخودآگاه با استفاده از استراتژی‌های مقابله‌ای خاصی، زندگی روزمره خود را مدیریت کنند. اما این پنهان‌سازی می‌تواند باعث شود که تشخیص این اختلال به تأخیر بیفتد.
تشخیص زودهنگام اختلال طیف اوتیسم در بزرگ‌سالان می‌تواند تأثیرات مثبتی بر کیفیت زندگی آنها داشته باشد. این تشخیص به‌ویژه در صورتی اهمیت دارد که بدانیم افراد مبتلا به اوتیسم می‌توانند با دریافت درمان‌ها و مداخلات مناسب، مهارت‌های اجتماعی، شغلی و زندگی روزمره خود را بهبود بخشند. کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی آریان در ادامه به بررسی اهمیت تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالان، علائم آن، روش‌های تشخیص، چالش‌ها و مداخلات درمانی خواهد پرداخت.
علائم و ویژگی‌های اوتیسم در بزرگ‌سالان
1. مشکلات در تعاملات اجتماعی:
یکی از علائم اصلی اوتیسم در بزرگ‌سالان مشکلات در تعاملات اجتماعی است. افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً در درک و تفسیر علائم اجتماعی دچار مشکل هستند. این مشکلات می‌توانند شامل عدم درک شوخی‌ها، لحن کلامی، زبان بدن و یا احساسات دیگران باشند. برای مثال، آنها ممکن است نتوانند از حالات چهره یا حرکات دست دیگران برای درک احساسات استفاده کنند.
افرادی که به اوتیسم مبتلا هستند ممکن است از گفتگوهای اجتماعی اجتناب کنند و بیشتر تمایل به انجام فعالیت‌های فردی داشته باشند. این عدم تمایل به تعاملات اجتماعی می‌تواند منجر به انزوا و احساس تنهایی شود. برای برخی، تعاملات اجتماعی ممکن است استرس‌زا باشد و برای همین آنها از شرکت در جمع‌ها یا حتی ملاقات با دیگران پرهیز کنند.
2. رفتارهای تکراری و کمال‌گرایانه:
یکی دیگر از ویژگی‌های اوتیسم در بزرگ‌سالان رفتارهای تکراری و کمال‌گرایانه است. این افراد ممکن است به صورت مداوم درگیر کارهای خاص و تکراری مانند چرخاندن اشیاء، تکرار عبارات یا حرکات خاص شوند. این رفتارها معمولاً برای آنها آرامش‌بخش هستند و می‌توانند به‌عنوان راهی برای مقابله با اضطراب و استرس عمل کنند.
افراد مبتلا به اوتیسم همچنین ممکن است تمایل داشته باشند که به جزئیات بیش از حد توجه کنند و به سختی قادر به دیدن تصویر کلی‌تر از یک موقعیت یا مسئله باشند. این ویژگی می‌تواند بر روی عملکرد شغلی و شخصی آنها تأثیر منفی بگذارد و موجب مشکلاتی در انجام کارهای روزمره شود.
3. حساسیت حسی بالا:
حساسیت حسی بالا یکی از علائم رایج در بزرگ‌سالان مبتلا به اوتیسم است. این افراد ممکن است نسبت به صداها، نورها، بافت‌ها و یا حتی بویایای خاص حساسیت شدیدی نشان دهند. به‌عنوان مثال، صدای بلند می‌تواند باعث اضطراب شدید در آنها شود و لمس یا تماس فیزیکی ممکن است موجب ناراحتی و احساس تهدید شود.
این حساسیت حسی می‌تواند برای فرد مبتلا بسیار چالش‌برانگیز باشد، چرا که او ممکن است در محیط‌های پر سر و صدا یا شلوغ احساس راحتی نکند. علاوه بر این، واکنش‌های حسی افراطی می‌توانند مشکلات اجتماعی ایجاد کنند.
4. مشکلات در تنظیم احساسات و اضطراب:
بزرگ‌سالان مبتلا به اوتیسم ممکن است در تنظیم احساسات خود مشکل داشته باشند. آنها ممکن است به سرعت دچار اضطراب، استرس یا افسردگی شوند. این مشکل به‌ویژه زمانی که فرد با تغییرات در زندگی خود مواجه می‌شود، بیشتر به چشم می‌آید. برای مثال، یک تغییر کوچک در برنامه روزانه می‌تواند باعث ایجاد اضطراب شدید شود.
این مشکلات در تنظیم احساسات می‌توانند بر روی زندگی اجتماعی و شغلی فرد تأثیر بگذارند. فرد مبتلا ممکن است در مواقع بحرانی واکنش‌های افراطی داشته باشد که این می‌تواند به روابط شخصی یا حرفه‌ای او آسیب بزند.
5. مشکلات در مهارت‌های شغلی و تحصیلی:
افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً در زمینه‌های شغلی و تحصیلی با چالش‌هایی روبرو هستند. آنها ممکن است در برقراری ارتباط مؤثر با همکاران یا همکلاسی‌ها مشکل داشته باشند و همچنین در حل مسائل پیچیده یا انجام وظایف چندگانه دچار دشواری شوند. این مشکلات ممکن است باعث شود که آنها در محیط‌های کاری یا آموزشی موفق نباشند.
تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالان
تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالان معمولاً شامل چند مرحله است. ابتدا، کاردرمانگر باید به تاریخچه پزشکی و رفتاری فرد دقت کند و علائم و مشکلات اجتماعی، ارتباطی و رفتاری آنها را بررسی کند. ممکن است پزشک از خانواده یا دوستان نزدیک فرد نیز اطلاعات بیشتری کسب کند.
پس از بررسی علائم اولیه، ممکن است ارزیابی‌های روان‌شناختی و رفتاری انجام شود. برخی از ابزارهای مورد استفاده برای تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالان شامل ADOS-2 (سیستم ارزیابی برای اوتیسم) و CARS (سیستم تشخیص اوتیسم برای کودکان و بزرگ‌سالان) است. این ابزارها به پزشکان کمک می‌کنند تا علائم اوتیسم را به‌دقت شناسایی کنند.
یکی از چالش‌های اصلی در تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالان، شباهت علائم آن با سایر اختلالات روان‌شناختی است. برای مثال، بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است به اشتباه دارای اختلالات اضطرابی، افسردگی یا اختلالات شخصیتی تشخیص داده شوند. به همین دلیل، تشخیص دقیق نیازمند ارزیابی جامع و تخصصی است.
چالش‌های تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالان
چالش‌های مختلفی در تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالان وجود دارد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این است که بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم علائم خود را به‌طور مؤثر پنهان می‌کنند. این افراد ممکن است یاد گرفته باشند که رفتارهای خود را مطابق با انتظارات اجتماعی تطبیق دهند و به‌طور ناخودآگاه خود را با شرایط مختلف وفق دهند.
چالش دیگری که وجود دارد این است که در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به اوتیسم از آن زمان که کودک بوده‌اند، خود را با علائم اختلال کنار گذاشته‌اند و از آنها به‌عنوان یک ویژگی شخصیتی در نظر گرفته‌اند. این باعث می‌شود که علائم این اختلال تا زمانی که مشکلات جدی در زندگی شخص پیش نیاید، نادیده گرفته شوند.
مدیریت و درمان اوتیسم در بزرگ‌سالان
درمان اوتیسم در بزرگ‌سالان معمولاً به‌صورت شخصی و بر اساس نیازهای فرد تنظیم می‌شود. برخی از درمان‌های مؤثر شامل:
- درمان شناختی-رفتاری (CBT): این درمان به افراد مبتلا به اوتیسم کمک می‌کند تا رفتارهای منفی و اضطراب‌های خود را شناسایی کرده و بهبود بخشند.
- آموزش مهارت‌های اجتماعی: این نوع درمان به افراد کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کرده و در تعاملات اجتماعی موفق‌تر عمل کنند.
- مشاوره روان‌شناختی: مشاوره‌های فردی می‌توانند به بزرگ‌سالان کمک کنند تا درک بهتری از خود پیدا کنند و با مشکلات روانی مانند اضطراب یا افسردگی مقابله کنند.
- مداخلات شغلی: افراد مبتلا به اوتیسم می‌توانند از برنامه‌های شغلی ویژه بهره‌مند شوند که به آنها کمک می‌کند تا مهارت‌های شغلی خود را بهبود بخشند و در محیط‌های کاری موفق‌تر عمل کنند.
چالش‌های تشخیص دیرهنگام اوتیسم و نقش کاردرمانی در ارتقاء کیفیت زندگی بزرگ‌سالان
تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالی، به‌ویژه در افرادی که علائم خفیف‌تری دارند یا راه‌های جبرانی برای سازگاری با محیط یافته‌اند، معمولاً دشوارتر از دوران کودکی است. بسیاری از این افراد تا سال‌ها با چالش‌هایی نظیر اضطراب اجتماعی، دشواری در برقراری ارتباط، یا حساسیت‌های حسی مواجه‌اند، بی‌آنکه علت اصلی این مشکلات شناسایی شده باشد. ارزیابی‌های بالینی تخصصی و آزمون‌های روان‌سنجی در تشخیص این اختلال در بزرگ‌سالان نقش کلیدی دارند. هرچند تشخیص دیرهنگام ممکن است فرصت‌های مداخله زودهنگام را کاهش دهد، اما همچنان کاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی برای افراد بزرگ‌سال مبتلا به اوتیسم می‌تواند به بهبود مهارت‌های ارتباطی، سازماندهی ذهنی، مدیریت هیجانات و عملکرد اجتماعی کمک شایانی کند. این مداخلات، به‌ویژه زمانی که با مشاوره روان‌شناختی و آموزش مهارت‌های زندگی همراه شوند، تأثیر مثبتی در توانمندسازی فرد و ارتقاء کیفیت زندگی او خواهند داشت.
نتیجه‌گیری
تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالان می‌تواند تأثیرات مثبتی بر زندگی فرد داشته باشد. با تشخیص به موقع و دریافت درمان‌های مناسب، افراد مبتلا به اوتیسم می‌توانند بهبود چشمگیری در کیفیت زندگی خود داشته باشند. این تشخیص به آنها کمک می‌کند تا خود را بهتر درک کنند و راه‌های مؤثری برای مقابله با چالش‌های اجتماعی، شغلی و شخصی پیدا کنند. از آنجایی که اوتیسم در بزرگ‌سالان می‌تواند به شکل‌های مختلف و با علائم متفاوتی بروز کند، تشخیص دقیق و درمان به موقع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نمونه تمرینات کاردرمانی ذهنی، در این مجموعه، بر روی لینک مورد نظر کلیک نمایید.
